Politiek - D66

Alphen aan den Rijn -

Dit college doet aan struisvogelpolitiek.

Vandaag spreekt de raad over twee belangrijke documenten. Het programmaverslag, waarin het college verantwoording aflegt over de inhoudelijke prestaties in 2011 en hoe deze resultaten in verhouding staan tot de afgesproken doelen. En de jaarrekening, welke het financiële plaatje van de gemeente schetst.

We zouden er als fractie natuurlijk voor kunnen kiezen om de spreektijd van tien minuten op een mooie manier te verdelen over een of meerdere programma’s. Maar het heeft vandaag geen zin om te kletsen over procentjes, cijfertjes achter de komma en over een dingetje hier en een dingetje daar.

Niet als we kijken naar de jaarrekening en het beeld dat wordt geschetst van de financiële toestand van deze gemeente, in combinatie met de verwachtingen voor de toekomst.

Het college is aan het begin van de raadsperiode weggestuurd met de opdracht om op de centjes te passen. Om onze gemeente in een gezonde financiële positie te houden. De cijfers die nu bekend zijn geworden geven daar geen blijk van.

Een gemeente is als elk huishouden. Elk jaar kan maximaal worden uitgegeven wat er ook binnen komt. Voor grote, onverwachte uitgaven wordt gespaard en je houdt altijd een veiligheidsmarge in acht. Structureel teveel uitgeven kan niet. Als dat toch dreigt te gebeuren is zo snel mogelijk ingrijpen geboden. Deze basisregels worden door dit college met de voeten getreden.

De riante uitgangspositie die we slechts een aantal jaren geleden nog hadden is vervlogen, in rook opgegaan.

In de tijd dat het goed ging heeft de D66 fractie, samen met de collega’s van de CU en het CDA, al gepleit voor het opleggen van meer zelfdiscipline, door een hogere weerstandsratio vast te stellen. Tevergeefs. Het huidige, vastgestelde niveau van de weerstandsratio vinden we dus al te laag. Een mogelijke verdere daling is wat ons betreft onbespreekbaar en onverantwoordelijk.

En daarom: het huishoudboekje moet op orde worden gebracht, dat geldt in Den Haag, dat geldt hier net zo goed.

Voorzitter, het zijn onzekere tijden. Dat de gemeenten financieel opnieuw klappen zullen krijgen lijkt duidelijk, maar hoeveel dat zal zijn is niet duidelijk. Dat, samen met andere onzekerheden maakt het lastig om een goede inschatting te maken op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden.

Dat ontslaat ons echter niet van de verplichting om de financiën op orde te brengen en te houden. Ook in onzekere tijden, of moet ik zeggen juist in onzekere tijden? Is het tijdig ingrijpen bij een ontsporende financiële situatie prioriteit nummer een.

Enkele jaren geleden had deze gemeente het geluk NUON-aandelen op een gunstige wijze te kunnen verkopen.  Dat had voor decennia lang een buffer op moeten leveren, om echte investeringen in de samenleving mogelijk te kunnen maken. Investeringen die we anders nooit hadden kunnen doen. Als we nu dit voorstel over het bestemmen van het jaarrekeningresultaat volgen, wordt het een pot met geld die we inzetten zodra er tekorten ontstaan. En dan duurt het niet lang voordat de bodem in zicht is.

Het geeft geen pas om de problemen, of liever gezegd, de uitdagingen waar we ons voor gesteld zien uit de weg te gaan en voor ons uit te schuiven.

Nu kiezen om geen echte voorjaarsnota te schrijven betekent de noodzakelijke keuzes voor ons uitschuiven. Het betekent dat we de onvermijdelijke keuzes op zijn vroegst laat in het jaar maken. Te laat om nog effect te kunnen sorteren in 2013.

Andere, vergelijkbare, gemeenten kiezen er vandaag de dag al bewust voor om zich te oriënteren op dat wat onvermijdelijk is: nieuwe bezuinigingen.

Dat is geen makkelijke boodschap na de intensieve en ingrijpende discussie die we vorig jaar met elkaar hebben gevoerd. Maar wel een noodzakelijk om drie redenen: allereerst omdat het op orde brengen van ons huishoudboekje geen keuze is maar een vereist. Maar ook juist omdat we in deze gemeente ook financiële ruimte willen hebben voor nieuwe keuzes, voor onze ambities. En tenslotte omdat we nieuwe taken op ons af zien komen die veel van ons zullen vragen, mogelijk ook in financieel opzicht.

D66 pleit ervoor om de onvermijdelijke discussie niet voor ons uit te schuiven maar er vandaag mee te beginnen. Het wordt tijd om ons af te vragen wat nu echt de taak is van de gemeente, en wat we overlaten aan particulieren, organisaties en bedrijven. Wat we willen regelen, organiseren, initiëren en wat we overlaten aan eigen vermogen en eigen initiatief.

Het is tijd voor een grondige herziening van al het beleid en van alle voorgenomen investeringen, door middel van een open discussie zonder taboes. En een echt goed plan verdedigt zichzelf, ook in de toekomst.

En het doel is helder: op een zo kort mogelijke termijn een sluitende begroting, waarin ruimte is voor ambities en waarin toch een ruime buffer aanwezig is.

Kortom: een keurig huishoudboekje.

College, het is tijd dat u op de centjes gaat passen.

Voorzitter, we keuren het door het college gevoerde financiële beleid af.

Voorzitter, tot zover in de eerste termijn.