Blogs over Alphen

Alphen aan den Rijn - 29 september 2015

Het zit me al de hele week dwars. Dat gesol met de medewerkers van SportSpectrum. De directie roept ach en wee. De medewerkers roepen moord en brand. Het FNV wijst naar de verantwoordelijkheid van de gemeente. De gemeente wijst naar de verantwoordelijkheid van de directie van SportSpectrum. En half Alphen huilt weer eens mee met de wolven in het bos.

Er volgt framing over en weer. Maar wat is er nu echt aan de hand?

Een reconstructie aan de hand van mijn eigen artikelen over SportSpectrum én ik ga op zoek naar achterliggende openbare stukken.

Niet genuanceerd genoeg?
Waar ik heel wantrouwig van word, is als ik – na publicatie van een klein artikeltje op 23 september – word gebeld door de afdeling voorlichting van de gemeente.

In nog geen 200 woorden geef ik in de krant de reactie van wethouder Michel du Chatinier weer op de aankondiging van de protestbrief van het FNV. Gewoon de feiten, voor meer is geen ruimte. Maar voorlichting vindt dat niet genuanceerd genoeg.

Samengevat komt het mijn tekst erop neer dat SportSpectrum een grote opdracht heeft verloren en dat de uitvoerende mensen dezelfde opdracht voor een andere werkgever kunnen gaan uitvoeren. Circa twintig mensen vallen niet onder deze overname van functies door derden. Het gaat dan om directie, marketing, financiën en dergelijke functies.

Wat er gebeurt, is een 'volg functie'. Dat geldt vaker voor werknemers die voor een nieuwe werkgever gaan werken als de oude werkgever een bestaande opdracht verliest.
Ja, natuurlijk ligt het iets ingewikkelder. Maar dit is dus het principe.

Vanwaar trouwens die protestbrief van het FNV?
FNV is door SportSpectrum attent gemaakt op de ontslagaanvraag voor het voltallige personeel, 106 man/vrouw sterk, per 1 januari 2016.

Dit zegt het FNV hierover in haar persbericht van 23 september:
"De gemeente Alphen aan de Rijn overziet als opdrachtgever de consequenties niet en handelt veel te snel. Er is te veel onduidelijkheid om nu al ontslag aan te vragen voor ruim honderd mensen. Dit vindt de FNV onacceptabel en dat laten we de burgemeester en wethouders zien!"

Hoezo ruim honderd?
Dat 'ruim honderd medewerkers' begrijp ik niet.
De ontslagaanvraag is door SportSpectrum gedaan, nadat zij de tender voor Gezonde Leefstijl heeft verloren. Het document van de gemeente Alphen aan den Rijn hierover is van 18 augustus. We praten over 14 buurtcoaches, niet over 106 medewerkers.
Zowel de wethouder als SportSpectrum zeggen dat er 3 arbeidsplaatsen elders in een tender zitten. Dat blijkt dan Groei en Ontwikkeling te zijn.
Dan blijven er dus nog heel veel onverklaarde plekken over.

Dat maakt mijn wantrouwen groter en ik besluit om vol in de zaak te duiken.
Het is een beetje jammer dat ik zelf de bijeenkomst waarbij de uitkomst van al die subsidietenders bekend werd gemaakt, heb gemist. Soms heb ik een andere afspraak.

In het artikel van 'mijn eigen krant' lees ik op 24 september een interview met de voorlichter van SportSpectrum: "De meeste werkplekken bevinden zich in de zwembaden en die zijn nog niet vergeven" en "SportSpectrum zal zelf een offerte voor exploitatie van de zwembaden neerleggen."
Antwoord op de vraag waarom SportSpectrum dan op voorhand een collectief ontslag voor 106 medewerkers heeft aangevraagd, wordt niet gegeven.
En ik vraag me af: waar is 'de directie'?

Veel te snel
FNV vindt dus alles veel te snel gaan.
Dat begrijp ik als ik zie hoe de communicatie van SportSpectrum verloopt. Het FNV is door SportSpectrum - hetzij door de directie, hetzij door medewerkers al dan niet vertegenwoordigd door de Ondernemingsraad - geïnformeerd over de collectieve ontslagaanvraag. Sec. Geen uitleg.

Het FNV vraagt tussen 18 augustus en 1 september aan de gemeente om 'meer ruimte te geven om te komen tot een gedegen overbruggingsperiode'.

Het lijkt het erop dat het FNV denkt dat het verlies van de tender een beginpunt is. Dat is echter niet het geval. De verloren tender is een eindpunt.

Het begin
In januari van 2014 laat het nieuw aangetreden college van burgemeester en wethouders weten de zaken 'anders' aan te willen pakken. De wethouders zeggen er meteen bij dat er 1 miljoen euro zal worden bezuinigd op 'sport'. Ook is meteen al duidelijk dat een groot deel van 'bezuinigen op sport' gaat over SportSpectrum dat de sportaccommodaties beheert.

Directeur van SportSpectrum, Kees van Veen, schaart zich desalniettemin achter de plannen en zegt: "We moeten anders gaan denken. Er moet meer door vrijwilligers worden gedaan. We moeten meer samenwerken. Maar we kunnen geen maanden gaan zitten wachten." Hij vindt het te bezuinigen bedrag overigens wel erg hoog, het is 20 procent van het hele budget van SportSpectrum.

Ergens onderweg is Van Veen kennelijk vergeten om 'anders' te gaan denken en om 'geen maanden te zitten wachten'.

De cijfers over 2013
De totale subsidie over 2013 is 5,5 miljoen euro. Hiervan wordt 1,7 miljoen euro aan huuropbrengsten 'teruggegeven'. Er komt ook 0,9 miljoen binnen voor onderhoudswerk. Dus blijft er voor de begroting 3 miljoen euro over.

In het directieverslag over 2013 - definitieve versie juli 2014 - wordt al vastgesteld dat de gemeente wil dat er per jaar 1 miljoen euro minder wordt uitgegeven.

Een jaar later
Medio maart 2014 deelt wethouder Du Chatinier tijdens een persgesprek klip en klaar mee dat SportSpectrum haar jaarlijkse subsidie verliest.
Precies een jaar later, dus medio maart 2015, zegt de wethouder "We geven het meeste geld uit aan ondersteuning en het minste aan de normale situatie. Om te bezuinigen willen we de 'tussenlaag' eruit halen, dat zijn dan bijvoorbeeld de Muziekschool en SportSpectrum."
Hoe duidelijk kan een wethouder zijn?

Brief aan het FNV
Ondertussen heeft de gemeente op 22 september - dat is dezelfde dag als het persgesprek waarin de wethouder vertelt wat er is geschreven - een brief van niet minder dan vier kantjes naar het FNV gestuurd.

In die brief staat onder meer een officieel tijdspad.

Daaruit blijkt dat er 13 februari 2014 bestuurlijk overleg is met SportSpectrum, gevolgd op 7 april 2014 door een schriftelijke melding met het beleidsvoornemen om de subsidierelatie te beëindigen. De uiteindelijke beëindiging is op 20 november 2014 gezonden.
Twee weken later, in december 2014, is voor het eerst gesproken over het voorkomen van frictiekosten. Dat zijn kosten voor (gedwongen) ontslagen, zoals deze uiteindelijk in augustus 2015 aangekondigd worden door SportSpectrum.

De gemeente meldt verder dat SportSpectrum te laat was met het indienen van een bezwaar tegen het stopzetten van de subsidie en dat zij daarvoor niet in beroep is gegaan bij de bestuursrechter.

Hoe zit het met de zwembaden?
De zwembadexploitatie zit niet in de tenders. Wel zit de zwembadexploitatie in het opzeggen van de subsidierelatie in november 2014. Dus vanaf dan gaat de gemeente buiten de tenders om een exploitant voor de Alphense zwembaden zoeken.

Zodra er over Nieuw & Anders wordt gesproken - dus sinds januari 2014 - blijkt dat voor echt nieuw beleid de gemeente kennelijk een forse stap achteruit doet. Voor de sportaccommodaties geldt dat de verenigingen dat voor een veel groter deel zelf gaan regelen en uitvoeren.
De beide buitenbaden De Hazelaar in Hazerswoude en het Prins Alexanderbad in Koudekerk doen dat al zo. Beide worden geëxploiteerd door stichtingen met vrijwilligers aan het roer.
Voor de hand ligt dat er initiatieven uit de zwemverenigingen en gelieerde organisaties komen voor de Alphense baden.

Nieuw initiatief
En inderdaad. Ergens in de loop van het afgelopen jaar heeft zich een partij gemeld die de exploitatie van de zwembaden voor een heel ander prijskaartje wil doen dan Sportspectrum. Met deze partij, afkomstig uit de Alphense zwemwereld, is de gemeente al een tijdje in gesprek. Als ze tot zaken komen, hoort de gemeenteraad dat medio oktober.

Dan komt de regel 'volg functie' voor de zwembadmedewerkers weer tevoorschijn. Velen zullen hun baan houden en voor een nieuwe werkgever aan de slag kunnen. Wellicht geldt dat, gezien de bezuinigingen, niet voor iedereen.

Protestmars
Terug naar het FNV en de protestmars.
In september 2015 wordt het - uiteraard - heel erg onrustig onder de werknemers van SportSpectrum. Zowel op social media als in de verschillende kranten spreken zij schande van de manier waarop 'de gemeente' hen laat vallen.

Veel werknemers en mensen van het FNV demonstreren mee op donderdag 24 september. De mars begint bij de Rijnstreekhal, tegenover het kantoor van SportSpectrum, en gaat naar het Alphense Stadhuis waar de gemeenteraadsvergadering is.
De demonstranten worden ontvangen door de wethouder. Hem wordt verweten dat hij 'niet mee wil werken'. De vraag is: waaraan dan?

Uit de hoge hoed van directeur Van Veen komt vervolgens in het AD een bezuinigingsvoorstel van april 2015. Vijf maanden nadat de stopzetting van de subsidie is aangekondigd.

Klap op de vuurpijl
Als ik kijk naar alle documenten kan ik alleen maar concluderen dat het de directie van SportSpectrum zelf is die de stichting de afgrond in heeft gekregen. Het lijkt erop dat de directie van SportSpectrum aan struisvogelpolitiek doet en gewoon haar zaakjes niet op orde heeft.

In heel 2014 zijn er algemene bijeenkomsten bij de gemeente en gesprekken over en weer tussen SportSpectrum en gemeente. Als in november 2014 de subsidierelatie wordt opgezegd, is dat geen verrassing. Dus: wat snapt de directie daar niet van?
En: waarom is er een mosterd-na-de-maaltijd bezuinigingsvoorstel als de subsidiestop al een voldongen feit is?

Waar mijn mond trouwens echt van open valt, is een document waarin de loonkosten worden besproken. De beide directeuren zijn met z'n tweetjes goed voor meer dan 10 procent van het totale subsidiebedrag.
En dan dus met droge ogen 104 mensen naar huis sturen...