Omloopkanaal, 1e Coca Cola Fabriek Van Nederland
t' Westland - Limonadefabriek, Julianastraat 2a, Alphen aan den Rijn. (1898)
Omloopkanaal, 1e Coca Cola Fabriek Van Nederland
t' Westland - Limonadefabriek, Julianastraat 2a, Alphen aan den Rijn. (1898)
- a Kijkrichting
- b Positie fotograaf
- c Positie StreetView
Delen
Omloopkanaal, 1e Coca Cola Fabriek Van Nederland
t' Westland - Limonadefabriek, Julianastraat 2a, Alphen aan den Rijn. (1898)
functie: samengesteld fabrieksgebouw met inpandig woonhuis
Adres: Julianastraat 2a, 2405 CH Alphen aan den Rijn
Status: rijksmonument
De Alphense stoomvruchtensappenfabriek 't Westland werd in 1898 gebouwd door Louis Varossieau in een aan de Neo-Hollandse Renaissance verwante bouwstijl. Blijkens de tekst op een gevelsteen in de oostgevel van het pand stond op deze plek al eerder een fabriek: 'Herbouwd in 1898 de eerste steen gelegd door Louis Varossieau oud 76 jaar 11-10-1898'. In 1925 sloot de fabriek haar poorten, waarna timmerman J. Haring het pand in gebruik nam als wasmachinefabriek. Twee jaar later werd het pakhuis langs de Oude Rijn verbouwd tot woonhuis voor de familie Haring. Na de Tweede Wereldoorlog werden de eerste flessen Coca-Cola in Nederland hier gebotteld.
Het gebouw is gesitueerd achter Julianastraat 2 en grenst met de zuidgevel aan het Omleidingskanaal en met de oostgevel aan de Oude Rijn. Het pand bestaat uit een lange voormalige fabriekshal loodrecht op de Oude Rijn en vier pakhuizen die dwars op de hal zijn gebouwd met de voorgevels grenzend aan het Omleidingskanaal. Enkele venster- en deurpartijen in de gevels zijn in de loop der jaren gewijzigd.
Omschrijving
Samengesteld éénlaags bouwvolume op vierkante plattegrond bestaande uit vier pakhuizen en dwars daarop de voormalige fabriekshal onder gebroken zadeldaken met gesmoorde kruispannen; de tuitgevels zijn voorzien van deklijsten. Tussen de daken van de pakhuizen rijst de fabrieksschoorsteen op. De gevels zijn opgetrokken in bruine baksteen met gepleisterde speklagen en sierbanden van gele verblendsteen. Boven de gevelopeningen getoogde strekken afgesloten met rollagen in oranje en gele verblendsteen.
De zuidgevel bestaat uit de vier tuitgevels van de pakhuizen, waarvan de meest linker iets groter dan de overige drie. Op de begane grond enkele en dubbele deuren en zes- en negenruits vensters met getoogde bovendorpels. In de meest linker gevel een recht gesloten gekoppeld zesruits venster. Op de zolderlagen in alle gevels deuren onder hijsbalk, in de meest rechter een zoldervenster. In de oostgevel twee gekoppelde zesruits vensters onder getoogde tweeruits bovenlichten en een deur met bovenlicht behorend bij het woonhuisgedeelte. Rechts daarvan de tuitgevel van de voormalige fabriekshal met iets uitgemetselde aanzetten en op de begane grond twee getoogde vensters aan weerszijden van een gewijzigde deurpartij. In de geveltop een hijsbalk.
Tegen de oostgevel van de voormalige fabriekshal een risaliet onder een flauw hellende steekkap met in de geveltop een hijsbalk boven deurpartij. In de gevel zijn de strekken van de oorspronkelijke gevelopeningen nog aanwezig, de vensters en deuren zijn echter gewijzigd.
De hoge fabrieksschoorsteen is opgetrokken in rode baksteen en bovenin gedecoreerd met in gele baksteen uitgevoerde sierelementen.
Met name het exterieur van de fabriek is redelijk gaaf in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering.
Waardering:
De voormalige stoomvruchtensappenfabriek 't Westland is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als representatief en redelijk gaaf bewaard gebleven voorbeeld van kleinschalig industrieel erfgoed in Nederland uit het eind van de 19de eeuw.
De voormalige stoomvruchtensappenfabriek is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde te weten de eenvoudige Neo-Hollandse Renaissance-bouwstijl en de herkenbare typologie met de fabrieksschoorsteen.
Het pand is in hoge mate van stedenbouwkundig belang vanwege de beeldbepalende situering op de hoek van de Oude Rijn en het Omleidingskanaal.
9th October 2014 geplaatst door CAS Alphen
Labels: 't Westland limonadefabriek-Wilhelminastraat 2a, Jaar: 1898, Plaats: Alphen aan den Rijn, Status: rijksmonument
Daar stond de nieuwe Bonifaciuskerk in 1886: een neogotisch (bijna hemels) juweel aan de Paradijslaan! Zo beleefde katholiek Alphen de nieuwe kerk: de bevestiging van een eeuw katholieke emancipatie. De kerk verving de kerk aan de prins Hendrikstraat.
Een erewacht van 36 ruiters, guirlandes, vlaggen, bloemen en muziek onderstreepten de feestgevoelens op deze dag. Helaas zou hij beëindigd worden door ordeverstoring: vlaggen werden weggerukt, ruiten sneuvelden, de burgemeester moest bisschop Bottemanne een bewakingsescorte meegeven van 4 veldwachters! De weg van de oecumene zou nog lang zijn...
Bouwen vraagt ook in het paradijs om een stevige fundering: 570 houten heipalen, waarvan 300 met een lengte van 10 meter, werden door aannemer Moons uit Berkel in de grond geslagen. Architect van de kerk was Evert Margry uit Harderwijk, een leerling van de beroemde Cuypers die de Franse gotiek in ons land introduceerde in de 19de eeuw. Margry had al een aantal kerken in de regio gebouwd (Hoogmade, Voorhout) en was bezig met de bouw van de kerk in Nieuwveen. De overeenkomsten zijn dan ook niet zo verrassend. Karakteristiek zijn: het consequent gebruik maken van baksteen en natuursteen, het zaagtandmotief in de lijsten onder de ramen, het houten tongewelf.
Evert Margry werkte samen met kunstenaars, vakmensen uit diverse disciplines die zich herkenden in de Franse gotiek en dit wilden etaleren in hun kunstwerken. De aanvankelijk witgepleisterde kerk zou in de loop van de volgende decennia het aangezicht krijgen van een kleurrijk interieur, als een diapresentatie van Bijbelse taferelen. Beelden, ramen, wandschilderingen, vaandels, een Piëta.
De grootste bijdrage aan de vormgeving van de kerk werd geleverd door de ateliers voor glasschilderkunst van de firma Mengelberg. Deze protestantse kunstenaarsfamilie uit Keulen belandde op uitnodiging in katholiek Nederland. Talrijke kerken in ons land getuigen van de artistieke prestaties van verschillende generaties Mengelberg. In onze Bonifacius werden vanaf 1920 tot 1935 gerealiseerd:
twee ramen over het leven van Bonifacius (de verkondiging aan de Friezen en de marteldood), vervolgens de twee hoofdramen in het zuider- en noordertransept, gewijd aan Sint Jozef en de martelaren van Gorcum. De 10 ramen met wit glas in de zijwanden van de kerk zouden de 10 geboden illustreren, maar door geldgebrek in de dertiger jaren werden er slechts 4 gerealiseerd.
Gerelateerde afbeeldingen:
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
De Julianastraat was eeuwenlang de belangrijkste straat van Alphen, waarover alle verkeer van Leiden naar Utrecht trok. De straat begint aan Noordzijde bij het omloopkanaal en eindigt aan de Zuidzijde opnieuw bij het omloopkanaal.
Ten Noorden gaat de Julianastraat over in de Wilhelminalaan en ten Zuiden in Prins Hendrikstraat.
Voordat de straat naar de toenmalige prinses Juliana werd genoemd, heette het de Dorpsstraat. De naamswijziging vond plaats bij de fusie tussen Alphen, Aarlanderveen en Oudshoorn in 1918. Alle drie de dorpen hadden een eigen Dorpsstraat. In Aarlanderveen (Rijnzijde) werd de naam gewijzigd naar Raadhuisstraat, in Oudshoorn naar Hooftstraat en in Alphen werd prinses Juliana vernoemd.
De straat is overigens al bijna 2.000 jaar oud en maakt in de Romeinse tijd deel uit van de Limes, de noordgrens van het rijk, waarvan delen nog steeds zichtbaar zijn in de buurt van Zwammerdam.
Gerelateerde afbeeldingen:
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
Het omloopkanaal is ontworpen in de 17e eeuw om minder opstoppingen rond de Alphense brug te krijgen.
In die tijd stond de Oude Rijn nog in open verbinding met de zee. In Alphen was er iedere dag tweemaal eb en vloed. Bij laag water stond er zo weinig water in de Rijn, dat zwaar geladen schepen de Alphense brug niet konden passeren. De schepen moesten dan wachten tot het hoogwater was.
Ongeladen schepen konden via het omloopkanaal, de opstoppingen vermijden.
Het omloopkanaal is nog grotendeels terug te vinden, bij de Hoflaan, langs de Paradijslaan en de Postkade. Velen in Alphen vinden het nog steeds jammer, dat toen het complete centrum op de schop is gegaan rond 2000, het kanaal niet opnieuw is opengesteld voor kleinere schepen.
Op de kaart is te zien, dat de Molenvliet in het omloopkanaal uitkwam. De Molenvliet, tegenwoordig nog een klein slootje, werd toen nog gebruikt voor scheepvaart. Waar de Molenvliet vroeger liep is nog de zien aan een klein inham in het omloopkanaal ter hoogte van de Castellumstraat.
Het omloopkanaal kreeg in de 19e eeuw een aftakking richting het station. Daar werd een haventje aangelegd voor de aanvoer van kolen voor de treinen en voor verder transport van landbouwproducten uit de polder per spoor. In de prins Bernhardlaan lag toen de Kievitsbrug, genoemd naar de naastgelegen boerderij.
Gerelateerde afbeeldingen:
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
-THUMBRELATED.jpg)
Zijerveld's Limonade Industrie N.V. te Alphen aan den Rijn was in 1949 de eerste bottelaar van Coca-Cola in Nederland.
Het bedrijf kwam voort uit het limonadeproductiebedrijfje en drankenhandel W.C. Zijerveld. Al in 1936 verwierf Willem Zijerveld een verkooplicentie voor de Amerikaanse frisdrank Coca-Cola. In 1948 wist hij ook een bottellicentie te verkrijgen. De eerste flesjes werden in 1949 in de fabriek aan de Julianastraat afgevuld.
Lees hieronder een bijzonder verhaal over één van de werknemers van het bedrijf.
"Dat zijn de flessen van mijn vader!"
In 1958 betrok het bedrijf een modern fabriekspand aan de Van Foreestlaan.
Het fabriekje aan de Julianastraat had een lange traditie in de verwerking van vruchten tot jam en sappen onder de naam WESTLAND. Er werden later ook nog wasmachines gefabriceerd. Ooit was op de locatie de vernisfabriek van Varossieau, later Histor en Sigma aan de Emmalaan.
Het gebouw dat achter het Schoutenhuis staat, bestaat nog steeds en heeft een monumentale status.
