Marthastichting
Alphen was vroeger een echt lintdorp met bebouwing langs de Hoge en Lage Rijndijk. Kleine woongemeenschappen, boerderijen en bedrijven wisselenden elkaar af. Alleen rond het centrum aan de Alphense kant, was in de loop van de eeuwen wat uitgebreidere bebouwing ontstaan. Op luchtfoto's is goed te zien, dat deze situatie nog gold tot in de jaren 50.
Marthastichting
Alphen was vroeger een echt lintdorp met bebouwing langs de Hoge en Lage Rijndijk. Kleine woongemeenschappen, boerderijen en bedrijven wisselenden elkaar af. Alleen rond het centrum aan de Alphense kant, was in de loop van de eeuwen wat uitgebreidere bebouwing ontstaan. Op luchtfoto's is goed te zien, dat deze situatie nog gold tot in de jaren 50.
- a Kijkrichting
- b Positie fotograaf
- c Positie StreetView
Marthastichting
Alphen was vroeger een echt lintdorp met bebouwing langs de Hoge en Lage Rijndijk. Kleine woongemeenschappen, boerderijen en bedrijven wisselenden elkaar af. Alleen rond het centrum aan de Alphense kant, was in de loop van de eeuwen wat uitgebreidere bebouwing ontstaan. Op luchtfoto's is goed te zien, dat deze situatie nog gold tot in de jaren 50.
Klik HIER voor de huidige situatie.
Wanneer Rijnstroom werd gebouwd is niet precies bekend, maar dit zal rond 1720 zijn geweest. Reinier van Uijlenburg, Heer van Honswijk en zijn echtgenote Johanna bakker waren de eerste eerste bewoners.
In 1830 werd het goed omschreven als een huis met schuur en erf. Achter het huis lag een boomgaard omgeven door een bos,aangeduid als een lustplaats. In het bos bevond zich een vijver. Ten noorden van de boomgaard lag nog een tuin, waarschijnlijk een moestuin. Het geheel werd omgeven door weilanden aangekocht in 1803.
In 1890 wordt de buitenplaats omschreven als huis, schuur en lustplaats, verkocht aan Cornelis Johannes de Wit die het als hotel in gebruik neemt.
In 1895 wordt de Martha-stichting eigenaar van het buiten. De Martha-Stichting nam onverzorgde kinderen op.
In 1923 besluit de stichting een nieuwe woning te bouwen achter het oude huis waarna het oude huis wordt afgebroken. De Rijnbode van 24 december 1924 staat nog even stil bij de sloop van de oude woning met het volgende artikel:
'De Martha-Stichting heeft het gebouw dat zoo zoetjesaan in deplorabelen toestand verkeerde niet meer noodig en het moest opgeruimd worden. Men behoeft er geen bedroefd gezicht bij te zetten, het voorname huis van weleer was onfraai overblijfsel geworden met scheefgezakte balcon en verschilferde muren..........'
Zo kwam er een roemloos einde aan een meer dan tweehonderd jaar buitenplaats.
Gerelateerde afbeeldingen:
In het park Rijnstroom aan de Raadhuisstraat was van 1895 tot de zeventiger jaren van de 20e eeuw de Martha-Stichting gevestigd.
Het begin van de Martha-Stichting vinden we in Amsterdam. De onderwijzer Cornelis Geel werd in 1870 benoemd tot evangelist met als werkterrein de Jordaan. Daar stichtte hij een christelijk tehuis voor ontheemden. Later begon hij een bewaarschool voor vervuilde kinderen. In 1882 legde hij contacten met een hoofdonderwijzer in Nieuwveen, die ook een tehuis voor dergelijke kinderen had geopend. In 1883 werd de "Vereniging Martha-Stichting voor onverzorgde kinderen" opgericht.
Door de snelle groei van het aantal kinderen werd een pand aan de Julianastraat aangekocht. Toen door de verbreding van de Rijn een gedeelte van de tuin van het pand zou verdwijnen was het wenselijk om uit te zien naar een andere ruimte. In 1895 werd daarom de buitenplaats "Rijnstroom" aan de Lage Zijde gekocht en nadat er was verbouwd en bijgebouwd kon er in 1897 worden verhuisd. Door de voortdurende groei van het aantal jongens en meisjes was uitbreiding noodzakelijk. Na de aankoop in 1906 van de naastgelegen boerderij met 20 hectare grond volgde de bouw van bijgebouwen. De tuinarchitect Copijn uit Groenekan ontwierp een park waarin de gebouwen konden worden opgenomen. Het oude en grote park achter de buitenplaats "Rijnstroom" werd hersteld en vergroot.
Na de invoering van de kinderwetten van 1905 werd goedkeuring verkregen voor het opnemen van voogdijkinderen. Dat was belangrijk voor de verdere ontwikkeling van de Martha-Stichting omdat daardoor rijkssubsidie kon worden verkregen. Vóór die tijd was men geheel afhankelijk van giften, die overigens uit het hele land binnenkwamen. Dat de Martha-Stichting landelijke bekendheid had blijkt onder meer uit het feit dat Koningin-moeder Emma op 29 april 1930 het geheel vernieuwde meisjeshuis opende dat onder de naam "Emmahuis" in gebruik werd genomen.
Het complex is voor een belangrijk deel bewaard gebleven en kreeg de naam Park Rijnstroom. Het park met de grote vijver in het midden is in stand gebleven. De pastorie, eertijds de woning van de predikant-directeur, is nog steeds als woning in gebruik. Het voormalige kerkgebouw huisvest op dit moment nog het Parktheater. Het schoolgebouw wordt gebruikt door Parkexpressie en het "Emmahuis" is thans een appartementencomplex. De door het park lopende wegen kregen de namen van bekende predikant-directeuren van de Martha-Stichting.