Blogs over Alphen

Alphen aan den Rijn -

Bijna drie jaar geleden schreef ik een blog over de mogelijkheden die de ontwikkeling van de voormalige fabriek 'De Baronie' biedt voor de buurt erom heen. Als voorbeeld voor hoe je de politieke kreet 'Wijk(kern)gericht werken' beter in kunt vullen dan via welzijnswerk alleen. In Alphen, maar eigenlijk in alle grotere kernen van de fusiegemeente. Een plan dat er heel anders uitziet dan de (uiteraard) weer megalomane plannen die ook voor dit gebied zijn gemaakt. Plannen die, door vestiging van grote, regiogerichte, detailhandelsbedrijven met veel extra verkeer, de leefbaarheid van de buurt niet verbeteren, maar vernietigen. Daarom wil ik hier graag laten zien hoe je die gelegenheid kunt gebruiken voor echte vernieuwing aan de Rijnhaven. En nu maar hopen dat ook Green (Zeeman) tot die conclusie komt.

Alphen aan den Rijn bestaat, als stad, alweer driekwart eeuw, maar haar verleden als drie verbonden dorpskernen bepaalt nog altijd de structuur en de dorpse aanblik van onze binnenstad waaraan vanaf de vijftiger jaren wel veel is veranderd, maar weinig is vernieuwd. Als gevolg van de angst van de gevestigde ondernemers is er vooral bijgebouwd. Dat was het geval met de V&D vestiging, met de Aarhof en met de bouw van het Rijnplein. Op basis van de bestaande plannen zal ook aan de Lage Zijde (Thorbeckeplein) weinig sprake zijn van echte innovatie, hoewel dat in de mediasector (Cd's, Dvd's, Boeken) heel goed mogelijk is. Ik vrees, medeburgers, dat we ook daar weer meer van hetzelfde krijgen. Zo wordt ons dorpscentrum nooit een echt stadscentrum, dat aantrekkingskracht heeft op de omliggende dorpen. Winkels noch winkeliers lijken aan de status van 'Stadshart' te willen voldoen. Dat leidt ertoe dat, al acht jaar achter elkaar, het bezoek aan het Alphense Stadshart alleen maar terugloopt. Het wordt tijd voor een 'deltaplan' om ons in het slop geraakte winkelhart weer op poten te zetten. Mijn plan van 1 miljoen dat ook al eens in dit blog naar voren is gebracht.

De enorme gerichtheid op de gevestigde belangen in en rond ons centrum heeft ertoe geleid dat dorpen in onze omgeving, zoals Boskoop en Bodegraven, nu een dorpscentrum hebben dat aanmerkelijk beter op de behoeften van de inwoners is gericht dan het zogenaamde 'Stadshart' van Alphen aan den Rijn. Dát is qua functie nog altijd vooral een dorpshart, waardoor de omliggende winkelcentra De Herenhof, De Ridderhof en De Atlas zich nooit goed hebben kunnen ontwikkelen. Waardoor ons Stadshart elke allure mist om uit te groeien tot het shoppend hart van onze fusiegemeente. De voorgenomen plannen met 'De Baronie' gaan dat probleem alleen maar verergeren. Niet alleen voor Alphen, maar ook voor Hazerswoude Rijndijk, overigens.

Waar op korte termijn een fundamentele verbeterslag kan worden gemaakt is in het gebied Rijnhaven, concreet gesteld in de buurten rond onze stadsruïne De Baronie. Buiten dat wethouders jarenlang met een aantal journalisten om dat pand wandelden, is er, de ongeplande brand daargelaten, al jaren niets gebeurd en sneuvelen elk jaar meer ramen van dit 'industriële erfgoed'. Green zet er een leuk bord bij, maar ontwikkelt eigenlijk alleen nog maar een blok appartementen, los van de oude fabriek.

Het zal ook niet meevallen grote winkelketens, in deze crisistijd, te bewegen een ongewis avontuur aan te gaan in wat zij slechts als middelgrote stad zien. Mijn inschatting, medeburgers, is dat die ketens belangstelling veinzen om de concurrentie buiten de deur te houden, niet dat ze echt belangstelling hebben. Die patstelling geeft de mogelijkheid die locatie op een geheel andere wijze, als 'state-of-the-art' buurtwinkelcentrum 'De Baronie' te ontwikkelen. Daarmee kan gelijk actief rekening worden gehouden met de demografische ontwikkelingen in onze stad (vergrijzing én ontgroening) en Duurzaam en Maatschappelijk Verantwoord te ondernemen.

Buurtwinkelcentrum 'De Baronie'
Nu er duidelijke plannen zijn het Rijnhavengebied te ontwikkelen tot een woongebied en bij de Samen op Weg school én op de plaats van de Rijnstreekhal huizen worden gebouwd, schept dat kansen om in De Baronie een centrum te bouwen dat als kloppend hart voor de omliggende buurten, oud en nieuw, kan functioneren. We kunnen dat opbouwen rond een grote, maar wijkgerichte, supermarkt als PLUS, aangevuld met een modern versplein, een drogisterij, een Marskramer, een Bruna- of Primera-achtige, een textieldiscounter, een bloemenwinkel en natuurlijk een eetcafé. Kortom, een winkelcentrum dat vooral op de dagelijkse behoeften van de buurtbewoners is gericht en waarin zoveel mogelijk de ondernemers worden betrokken die nu elders in die wijk in winkelstrips zijn ondergebracht. Die strips, uit de vijftiger jaren, hebben met de komst van De Baronie immers geen bestaansrecht meer. Maar het gaat bij een buurtcentrum natuurlijk niet alleen om winkels. De functie van elk buurtcentrum voor de omringende wijk (en daarmee het aantal bezoekers en vooral het aantal bezoeken uit die wijk) hangt af van hoeveel andere voorzieningen daar beschikbaar zullen zijn. Binnen die brede buurtfunctie past dan ook een gezondheidscentrum én een multifunctionele ruimte voor de gemeente en welzijnswerk. De gemeente ziet dat nog niet, maar natuurlijk past hier ook een satellietvestiging van de bibliotheek in. Dat gezondheidscentrum zit al vlakbij (Dillenburg), de apotheek zit, met de kinderopvang, al tegenover dit complex en ook de nieuwbouw van basisschool Samen op Weg staat aan de overkant. Kortom, alle voorzieningen voor deze wijk zitten zo bij elkaar, en ondersteunen elkaars maatschappelijke functie. Eén gebouw voor Kaju Putih en Halfje Wit zit er niet in, maar waarom zou Kaju Putih een nieuw gebouw op de oude plek moeten hebben, als dat ook bij De Baronie kan worden gebouwd? Op den duur kan dan ook voor Halfje Wit een nieuw pand worden aangebouwd.

Waarom dit een commercieel haalbaar plan is?
Wel, medeburgers, met de nieuwe plannen wonen er straks, op loopafstand, 10.000 Alphenaren rond De Baronie. Dat is meer dan genoeg om een buurtwinkelcentrum rendabel te maken, zoals dat overal rondom ons het geval is. Natuurlijk heeft ook een dergelijk centrum wel effect op de omliggende winkelcentra, maar dat zal, zeker in vergelijking met de huidige plannen, beperkt zijn. Bezoekers zullen in meerderheid lopend of fietsend het centrum bezoeken, zodat de verkeersdruk op de omliggende wijken minimaal zal zijn.

Een dergelijk winkelcentrum vult ook het gemeentelijke duurzaamheidbeleid verder in. Niet alleen omdat zo het aantal verkeersbewegingen vanuit de wijk wordt verminderd, maar ook omdat in zo'n compact gebouwde voorziening extra, op een verouderende bevolking gerichte, diensten zoals een bezorgdienst betrekkelijk gemakkelijk gerealiseerd kunnen worden. Wellicht is het zelfs mogelijk een 'treintje' te exploiteren waarmee boodschappen én klanten naar en van het buurtcentrum vervoerd kunnen worden. Combineer dat alles met een geïntegreerd gebruik van 'Nieuwe Media' dan ontstaat een buurtcentrum dat optimaal gaat functioneren binnen de wijk waarvoor het is bedoeld.

Medeburgers, de wijk rond De Baronie is daarmee gelijk een uiterst interessant experiment geworden voor verdere ontwikkelingen in onze groeiende gemeente.